ΑΤ 04

ΑΤ04: Χωριστή Συλλογή Βιοαποβλήτων, Γωνιές Ανακύκλωσης και Σταθμοί Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων

Η πρόσκληση αφορά στη χρηματοδότηση, των δήμων της χώρας, έργων που αφορούν σε υποδομές, προμήθειες και εξοπλισμούς που συμβάλουν στη βελτίωση της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων, στην προώθηση της επαναχρησιμοποίησης, της ανακύκλωσης και της κυκλικής οικονομίας:

• την εφαρμογή Προγραμμάτων Διαλογής στην Πηγή (χωριστής συλλογής) Βιοαποβλήτων,

• τη δημιουργία «Γωνιών Ανακύκλωσης», που συμβάλουν στη βελτίωση της διαχείρισης των στερεών αποβλήτων,

• τη δημιουργία Σταθμών Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων και

• την αποκατάσταση των «χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων (Χ.Α.Δ.Α.)» που δεν εντάχθηκαν στο πλαίσιο της Πρόσκλησης ΙΙΙ του προγράμματος Φιλόδημος Ι του ΥΠ.ΕΣ. (ΑΔΑ: ΨΡ96465ΧΘ7-Χ7Τ).

Ειδικότερα, στο πλαίσιο της παρούσας πρόσκλησης, προβλέπονται οι παρακάτω δράσεις:

1. Προγράμματα «Διαλογής στην Πηγή (χωριστής συλλογής) Βιοαποβλήτων», τα οποία πρέπει να εξασφαλίζουν ότι υφίσταται διαθέσιμος ή υλοποιείται κατάλληλος αποδέκτης των προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων ή υπάρχει σχετική έγγραφη βεβαίωση/δέσμευση του Φορέα Σχεδιασμού του οικείου ΠΕΣΔΑ για την παραλαβή των βιοαποβλήτων και περιγραφή της ενδιάμεσης λύσης της διαχείρισής τους κατάλληλων προδιαγραφών, μέχρι την ολοκλήρωση των κατάλληλων μόνιμων υποδομών διαχείρισης προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων που προβλέπονται στον οικείο εγκεκριμένο ΠΕΣΔΑ,

2. Δημιουργία «Γωνιών Ανακύκλωσης», οι οποίες πρέπει να εξασφαλίζουν την αυτόνομη εφαρμογή τους χωρίς να απαιτούν, ως προϋπόθεση εφαρμογής τους, είτε την ύπαρξη άλλων αναγκαίων υποδομών (π.χ. κέντρων διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών κ.α.), που δεν χρηματοδοτούνται από την παρούσα πρόσκληση, είτε τη μεταφορά των αποβλήτων αυτών εκτός των γεωγραφικών ορίων του Δήμου, ώστε να μεταφερθούν σε σχετικές υποδομές (π.χ. κέντρα διαλογής ανακυκλώσιμων υλικών κ.α.). Οι προτάσεις πρέπει να εξασφαλίζουν το βέλτιστο ενεργειακό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα για την εφαρμοζόμενη διαδικασία της ανακύκλωσης,

3. Δημιουργία «Σταθμών Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων» (ΣΜΑ), οι οποίοι πρέπει να εξασφαλίζουν ότι υφίσταται αδειοδοτημένος χώρος, για μόνιμη ή προσωρινή λειτουργία, ΣΜΑ εντός των γεωγραφικών ορίων του οικείου Δήμου,

4. Αποκατάσταση των «χώρων ανεξέλεγκτης διάθεσης απορριμμάτων (Χ.Α.Δ.Α.)» που δεν εντάχθηκαν στο πλαίσιο της Πρόσκλησης ΙΙΙ του προγράμματος Φιλόδημος Ι του ΥΠ.ΕΣ. (ΑΔΑ: ΨΡ96465ΧΘ7-Χ7Τ).

Οι ανωτέρω δράσεις και μέτρα δεν πρέπει να αποτελούν αντικείμενο εμπορικής/οικονομικής εκμετάλλευσης, ή λόγω τοπικής ή περιορισμένης εμβέλειας να μην προκαλείται στρέβλωση του ανταγωνισμού.

Ο συνολικός προϋπολογισμός της πρόσκλησης ανέρχεται σε 220.000.000,00 ευρώ (€).

Διάρκεια Εφαρμογής:

Το πρόγραμμα υλοποιείται έως την 31η Δεκεμβρίου 2023, με δυνατότητα παράτασης σε περιπτώσεις δικαιολογημένων αιτημάτων των Δικαιούχων. Η παράταση δίνεται με απόφαση του Υπουργού Εσωτερικών.

Ως έναρξη υποβολής των Αιτημάτων ένταξης ορίζεται η ημερομηνία δημοσίευσης της παρούσας Πρόσκλησης και ως ημερομηνία λήξης της προθεσμίας υποβολής των αιτημάτων ορίζεται η 31η Μαρτίου 2021.

Η ημερομηνία υποβολής των προτάσεων δύναται να λήξει σε χρόνο ενωρίτερο της ανωτέρω προσδιοριζόμενης ημερομηνίας σε περίπτωση εξάντλησης του προς διάθεση προϋπολογισμού.

Πριν τη λήξη της προθεσμίας υποβολής προτάσεων, επιτρέπεται η επανυποβολή νέας πρότασης κατόπιν ακύρωσης της αρχικής πρότασης. Η πρόταση αξιολογείται βάσει της τελευταίας επιτυχούς/έγκυρης υποβολής.

Γενικά Θέματα:

• Κάθε δυνητικός Δικαιούχος έχει δικαίωμα να υποβάλλει μία (1) αίτηση χρηματοδότησης, με μέγιστο συνολικό αριθμό τριών (3) κύριων υποέργων (εξαιρούνται οι οριζόντιες επικουρικές δράσεις και η αποκατάσταση Χ.Α.Δ.Α.).

• Δεν εντάσσονται στο Πρόγραμμα έργα που έχουν ήδη ενταχθεί για χρηματοδότηση από άλλα Προγράμματα. Επί πλέον, δεν εντάσσονται έργα που έχουν τη δυνατότητα και ήδη προορίζονται να ενταχθούν σε άλλα Προγράμματα με βάση τα εγκεκριμένα κείμενα και τις εξειδικεύσεις αυτών των Προγραμμάτων. Επισημαίνεται ότι το παρόν Πρόγραμμα λειτουργεί συμπληρωματικά άλλων Προγραμμάτων (π.χ. Τομεακών, Περιφερειακών ΕΠ του ΕΣΠΑ 2014-2020) με στόχο την ικανοποίηση των αυξημένων αναγκών που δεν είναι εφικτό να καλυφθούν από άλλα Προγράμματα.

• Ως ημερομηνία έναρξης της επιλεξιμότητας κάθε είδους δαπάνης των προτεινόμενων υποέργων ορίζεται η ημερομηνία υποβολής της πρότασης στο Πρόγραμμα, με εξαίρεση το υποέργο "δαπάνη σύνταξης και προετοιμασίας φακέλου υποβολής αίτησης χρηματοδότησης" που η επιλεξιμότητά του ορίζεται από την δημοσίευση της παρούσας πρόσκλησης.

• Σε περίπτωση που υφίσταται κάποιο εγκεκριμένο χρηματοδοτικό πρόγραμμα ή στρατηγικός σχεδιασμός, απαιτείται βεβαίωση της αρμόδιας υπηρεσίας του Δήμου "ότι το προτεινόμενο έργο δεν αντίκειται στα εγκεκριμένα μέτρα και παρεμβάσεις του συγκεκριμένου στρατηγικού σχεδιασμού ή της ολοκληρωμένης παρέμβασης (π.χ. ΣΒΑΚ, ΟΧΕ κλπ)". Σε κάθε περίπτωση ο Δικαιούχος οφείλει να αποδεικνύει την εναρμόνιση του προτεινόμενου έργου με την κείμενη πολεοδομική νομοθεσία (π.χ. εγκεκριμένο πολεοδομικό σχέδιο, θεσμοθετημένες χρήσεις γης κλπ).

• Σε περίπτωση συνεργασιών μεταξύ των δικαιούχων (πχ Διαδημοτική συνεργασία) είτε για λόγους βέλτιστου Σχεδιασμού Παρεμβάσεων/Δράσεων, Οικονομίας Κλίμακας κτλ ευρύτερων περιοχών, είτε για λόγους μη επαρκή/αδύναμου δικαιούχου, το πλήθος των ανωτέρω υποέργων δύναται να αυξάνεται αναλόγως. Οι εμπλεκόμενοι στις περιπτώσεις αυτές θα πρέπει να έχουν αμοιβαία αποφασίσει και συμφωνήσει το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο (με Προγραμματική Συμφωνία), καθώς και τη διαχείριση του έργου (ένας Δικαιούχος της συνολικής Πράξης).

• Ο δικαιούχος πρέπει να τηρεί τις απαιτήσεις του ν.4624/2019 καθώς και του ν.4403/2016 για τα όσα ορίζονται από Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα σε ότι αφορά την επεξεργασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα.

Ειδικότεροι κανόνες επιλεξιμότητας:

• Επιλέξιμες είναι οι δαπάνες των βασικών μελετητών, οι οποίοι μετέχουν υποχρεωτικά ως τεχνικοί σύμβουλοι – μελετητές κατά την εκτέλεση δημοσίων έργων, κατ’ εφαρμογή του άρθρου 188 παρ. 6, σε συνδυασμό με το άρθρο 123 παρ. 3 του ν. 4412/2016.

• Οι δαπάνες των έργων / προμηθειών μπορούν να περιλαμβάνουν και εργασίες διαχείρισης ΑΕΚΚ. Θα αποτελούν διακριτό υποέργο και θα παρέχεται σχετική τεκμηρίωση για την εκτίμηση της αιτούμενης δαπάνης.

• Για την αξιολόγηση της ύπαρξης Κρατικής Ενίσχυσης θα συμπληρώνονται σχετικά πεδία του ΤΔΠ, με την κατάλληλη τεκμηρίωση σχετικά με την μη ύπαρξη κρατικής ενίσχυσης ή τη συμβατότητα της ενίσχυσης με το ενωσιακό δίκαιο.

Στην περίπτωση ύπαρξης κρατικής ενίσχυσης, η συμβατότητά της θα εξεταστεί, ιδίως με βάση τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 651/2014 της Επιτροπής της 17ης Ιουνίου 2014 για την κήρυξη ορισμένων κατηγοριών ενισχύσεων ως συμβατών με την εσωτερική αγορά κατ' εφαρμογή των άρθρων 107 και 108 της Συνθήκης (Γενικός Απαλλακτικός Κανονισμός – ΓΑΚ), όπως εκάστοτε ισχύει, αλλά και οιαδήποτε άλλη ενωσιακή νομική βάση. Στην περίπτωση αυτή, το ποσό της χρηματοδότησης καθορίζεται με βάση τα ανώτατα όρια και εντάσεις ενίσχυσης που τίθενται στον ΓΑΚ, ανά κατηγορία), ή το σχετικό ενωσιακό κείμενο που επικαλείται ο Δήμος ή/και προτείνει η αρμόδια για την αξιολόγηση των προτάσεων Υπηρεσία. Προκειμένου να αποδεικνύεται η πλήρωση του συνόλου των προϋποθέσεων που τίθενται στον ΓΑΚ ή τυχόν άλλη επικαλούμενη ενωσιακή νομική βάση, ο Δικαιούχος υποβάλλει μαζί με την αίτησή του την κατάλληλη, κατά περίπτωση, λίστα ελέγχου των όρων του ΓΑΚ συμπληρωμένη (Παράρτημα V) ή σε περίπτωση επίκλησης άλλης ενωσιακής νομικής βάσης αναλυτική τεκμηρίωση πλήρωσης των σχετικών προϋποθέσεων.

• Η αξιοποίηση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) πρέπει να χρησιμοποιείται αποκλειστικά για τις ανάγκες της λειτουργίας των υποδομών διαχείρισης απορριμμάτων του Δικαιούχου, στόχος είναι η ενεργειακή αυτονομία αυτών, με όριο ισχύος την μέση ετήσια κατανάλωση των εν λόγω υποδομών.

• Η χρηματοδότηση παρεμβάσεων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, προκειμένου για την περαιτέρω εξοικονόμηση πρωτογενούς ενέργειας, είναι επιλέξιμες εφόσον:

1. η σκοπιμότητα τεκμηριώνεται επαρκώς από σχετική ανάλυση κόστους-οφέλους,

2. δεν προκύπτει οικονομική δραστηριότητα από πώληση ηλεκτρικής ενέργειας (ενεργειακός συμψηφισμός (netmetering) ή εικονικός ενεργειακός συμψηφισμός (virtualnetmetering), παρεμβάσεις που αφορούν σε κάλυψη θερμικών φορτίων),

3. βοηθούν στην επίτευξη εξοικονόμησης ενέργειας, σε συνδυασμό με τις λοιπές παρεμβάσεις.

• Τα ανωτέρω σημεία αφορούν και στην ηλεκτροκίνηση, στην περίπτωση που προτεινόμενα οχήματα είναι ηλεκτρικά, καθώς και τους σταθμούς φόρτισης αυτών. Εφόσον οι εν λόγω υποδομές (ΑΠΕ και σταθμοί φόρτισης) καλύπτουν πλήρως τις ανάγκες του δικαιούχου στο πλαίσιο της παρούσας πρότασης, δύναται να εξυπηρετούν και τις λοιπές ανάγκες του δικαιούχου.

• Η προμήθεια οχημάτων, παντός τύπου (π.χ. γερανοφόρα οχήματα, φορτηγά οχήματα, ειδικά απορριματοφόρα κ.α.), για τη μεταφορά ρευμάτων ανακυκλώσιμων αστικών αποβλήτων και προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων, δεν μπορεί να ξεπερνά συνολικά τα δύο (2) οχήματα ανά αίτηση/Δήμο, και με την προϋπόθεση η επιχειρησιακή λειτουργία τους να είναι πλήρης (π.χ. πλήθος εξυπηρετούμενων Γωνιών Ανακύκλωσης, ποσότητες αποβλήτων και προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων κ.α.). Αντίστοιχα, στην περίπτωση δημιουργίας Σταθμών Μεταφόρτωσης Απορριμμάτων η προμήθεια οχημάτων δεν μπορεί να ξεπερνά συνολικά τους δύο (2) τράκτορες και τα τέσσερα (4) ημιρυμουλκούμενα οχήματα με αυτόνομο σύστημα συμπίεσης απορριμμάτων ανά αίτηση/Δήμο.

• Η δημιουργία των Γωνιών Ανακύκλωσης πρέπει να είναι σύμφωνη με τους ορισμούς και τις προδιαγραφές των Ν. 4042/2012(Α’ 24), Ν. 4447/2016 (Α’ 241), Ν. 4674/2020 (Α’ 53) και της υπ’ αριθμ. 18485/2017 (Β’ 1412) κοινής υπουργικής απόφασης των Υπουργών Εσωτερικών - Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

• Για την αξιολόγηση της μη ύπαρξης κρατικής ενίσχυσης θα συμπληρώνονται σχετικά πεδία του ΤΔΕ βάσει της σχετικής λίστας ελέγχου της Κεντρικής Μονάδας Κρατικών Ενισχύσεων του Υπουργείου Οικονομικών, συνοδευόμενη με την κατάλληλη τεκμηρίωση, που παρατίθεται στο Παράρτημα της παρούσας. Εφόσον διαπιστώνεται η ύπαρξη στοιχείου κρατικής ενίσχυσης θα ζητείται η γνωμοδότηση της ΚΕΜΚΕ, σύμφωνα με το ν. 4152/2013, συνυποβαλλόμενων όλων των απαραιτήτων στοιχείων τεκμηρίωσης.

Στο πλαίσιο της παρούσας πρόσκλησης δεν χρηματοδοτούνται:

• Δαπάνες προετοιμασίας - ωρίμανσης των προτάσεων.

• Δαπάνες για την προμήθεια περιεκτών και εξοπλισμού σύμμεικτων αστικών αποβλήτων κάθε τύπου (απλοί κάδοι, υπόγειοι κάδοι κλπ).

• Δαπάνες συντήρησης και λειτουργίας των μονάδων διαχείρισης αστικών αποβλήτων.

• Δαπάνες μεταφοράς αποβλήτων προς εγκαταστάσεις τελικής διάθεσης, το κόστος τελικής διάθεσης και εν γένει λειτουργικές δαπάνες που συνδέονται με τη διαχείριση των αστικών αποβλήτων.